Koyu Mod:
Yazar :
E. Alkanalka, B. Bayram
Özet : Haritacılık alanında önemli bir veri kaynağı Sayısal Yükseklik Modelleridir. Yüzeyin sayısal gösterimi SYM sayesinde mümkün olmaktadır. Bildiride, fotogrametrik ölçülerle elde edilen SYM’lerinin eksik veya hatalı kısımlarının giderilmesi açıklanmaya çalışılmıştır. SYM verisinin eksik olduğu bölgelerde kestirim yöntemlerini kullanarak yeniden SYM üretilmiştir. Bilinen jeoistatistiksel kestirim yöntemlerinin araştırılması sonucunda, SYM verisi üretirken en uygun yöntem olarak bulunan “Kriging Kestirim Yöntemi’nin” önemi vurgulanmıştır. Ayrıca kriging yöntemi ile veri olmayan kısımda bilinen nokta sayısının önemi ve veri olmayan alan büyüklüğünün doğruluğa etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada izlenen yol olarak öncelikle seçilen tüm alan için SYM’lerin oluşturulması ile başlanmıştır. Daha sonra bu SYM içerisinde düz ve engebeli alan olarak seçim bölgesi diye tanımlanan yerler belirlenmiştir. Bu seçim bölgelerine ait mevcut SYM verisi olmadığı varsayılmıştır. Sadece kestirim yöntemi daha iyi çalışması için seçim bölgesi içerisinde birkaç bilinen nokta bırakılmıştır. Tekrar çevredeki veri olan kısımlardan enterpole ederek yeni SYM oluşturulmuştur. Son olarak üretilen SYM ile mevcut bulunan ve doğruluğundan emin olunan hava fotoğraflarından üretilen SYM ile karşılaştırarak, kestirim yönteminin doğruluk araştırılması yapılmıştır. Gölbaşı olarak belirlenen çalışma bölgesinde düzlük alanlarda 589600 m² ve dağlık alanlarda 2375200 m² kestirim yöntemleri uygulanmıştır. En uygun kestirim yöntemi olarak düz alanlarda 1474 adet noktada ± 0.78 m ve dağlık alanlarda 5938 adet noktada ± 12.5 m ile Kriging yöntemi, daha sonra Radial Bases Function (Yarıçapsal Tabanlı Fonksiyon Yöntemi) bulunmuştur. Seçim bölgesi olarak tanımlanan SYM verisi olmayan alanlarda bırakılan, bilinen nokta sayısının fazla olması kestirim yöntemlerinin doğruluğunu arttırmakta, aynı yüzey özelliklerine sahip bölgelerde seçim bölgesi kısımların büyümesi ile doğruluk azalmaktadır. Asıl kritik konu, yüzeye ait yükseklik dağılımının kendi içinde hamojen olması her zaman için doğruluğu arttıran en önemli olgu olmasıdır. Sonuçta; maden jeoistatistiği dalında, jeodezi çalışmalarında, iklim değişikliğinin, eğimli bir arazide erozyon ile kaybolan toprak derinliğinin değişiminin, deniz göl ve benzeri su kaynaklarının altındaki kirliliğin değişiminin hesaplamalarında, vb. alanlarda uygulama alanı bulmuş kestirim yöntemlerinden Kriging’in yönteminin fotogrametri çalışmalarında da SYM verileri üzerinde kullanılması kanıtlanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler :
Sayısal Yükseklik Modeli, Jeoistatistiksel Kestirim Yöntemleri, Kriging, Ağırlıklı Ortalama Yöntemi, Yarıçapsal Tabanlı Fonksiyon Yöntemi.
Kaynak :