Koyu Mod:
Yazar :
T. Bayrak, H.M. Yılmaz, M. Yakar
Özet : Kırmızı tuğladan yapılmış olmasından dolayı halk arasında “Kızıl Minare”, eğri olmasından dolayı da “Eğri Minare” olarak adlandırılan bu yapı 1221–1236 yılları arasında yapılmış İslamiyet dönemine ait bir Selçuklu eseridir. Yaklaşık 770 yıldır ayakta kalabilmeyi başarabilen bu benzersiz yapı bilinmeyen nedenlerden dolayı Kuzey Batı Batı yönünde eğilmiştir. Eğri Minarenin günümüze gelinceye kadar eğilmesinin nedenlerinin araştırılmasına yönelik hiçbir çalışma mevcut değildir. Mevcut çalışmaların geneli minarenin mimarisi üzerine yoğunlaşmıştır. Bu çalışma minarenin eğilmesine neden olan etkenlerin araştırılmasına ilave olarak, temelde eğilmenin jeodezik ve fotogrametrik olarak izlenmesine ve eğilme miktarının belirlenmesine odaklanmıştır. Minarenin eğilmesinin nedenlerinin araştırılması kapsamında yağış, sıcaklık ve rüzgâr parametreleri ele alınmış. Bu bağlamda yağış rejimini belirlemede 56 yıllık, sıcaklık değişimlerini belirlemek için 27 yıllık ve rüzgâr durumunu belirlemek için ise 24 yıllık meteorolojik veriler kullanılarak mevcut durum belirlenmiştir. Eğilme nedenlerinin zeminle ilişkili olanlarını araştırmak için de minarenin hemen yakınına bir sondaj kuyusu açılmış ve zeminin jeoteknik özellikleri tespit edilmiştir. Sondaj kuyusu yardımıyla minarenin üzerine oturduğu zeminin fiziksel özellikleri belirlenmiş ve zemin profili yorumlanmıştır. Bu çalışmalara ilave olarak zemin jeodezik ve fotogrametrik olarak izlenmiştir. Bu bağlamda minarenin eğilme yönündeki düşey açı tesis edilmiş bir pilye’den aylık gözlemlerle izlenmiştir. Yaklaşık bir yıldır devam eden tekrarlı ölçülerden minarenin hareket etmediği sonucu çıkarılmıştır. Fotogrametrik çalışmalarla ise minarenin boyutları ve sahip olduğu eğiklik tespit edilmiştir. Bu verilerin tümü bir araya getirilerek minarenin mevcut durumu ve gelecekteki durumu yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler :
Eğri Minare, Eğilme, Deformasyon analizi, Zemin, Jeoteknik özellikler.
Kaynak :