Koyu Mod:
Yazar :
R. Alpay Abbak, A. Üstün
Özet : Bu çalışmada En Küçük Karelerle Spektral Analiz (EKKSA) tekniği kullanılarak saatlik deniz düzeyi gözlemlerinin analizi yapılmıştır. Deniz düzeyi gözlemleri jeodezide zaman dizilerine güzel bir örnektir. Bu gözlemler, diğer deneysel zaman dizilerinde olduğu gibi içerisinde kısa boşluklar, doğrusal trend, datum kayıklıkları ve eşit olmayan veri aralıklarını bulundurur. Bu etmenler çoğu zaman analiz için zorlaştırıcı etki yapar. Geleneksel yöntemlerde (Hızlı Fourier Dönüşümü gibi) doğrusal trend ve datum kayıklıkları gibi bazı etmenler yok sayılırken, kısa boşluklar ve eşit olmayan veri aralıkları gibi etmenler de enterpolasyon teknikleri (harmonik veya doğrusal) kullanılarak boşluklar doldurulur. Bu durum, hem dizilerin içindeki gerekli bilgilerin yok sayılmasına hem de yapay sinyallerin elde edilmesine neden olabilir. Bu da analiz işlemi için istenmeyen sonuçlar doğması anlamına gelir. İşte sözü edilen türdeki zorlukların üstesinden gelebilecek başka bir yöntem vardır ki; o da EKKSA dır. EKKSA yöntemi sayısal analize uygun olduğundan bu tür problemlerin çözümünde ve farklı ağırlıktaki verilerin analizinde kolayca uygulanabilir. Spektral analiz tanım olarak; zaman dizileri içindeki gizli periyodikliklerin ortaya çıkarılması ve bu periyodikliklere neden olan fiziksel olayların araştırılması işlemidir. Bu nedenledir ki; EKKSA sadece güçlü bir matematiksel araç olmakla kalmayıp, aynı zamanda fiziksel süreçler hakkında da bilgiler verir. Bu yöntemde fiziksel süreçleri tanımlayan parametreler En Küçük Kareler tekniği kullanılarak, eş zamanlı olarak kestirilir. Saatlik deniz düzeyi gözlemlerindeki gizli periyodikliklerin belirlenmesi ve bu periyodikliğe neden olan fiziksel olayların araştırılması çalışmanın temel konusunu oluşturmaktadır. Bu amaçla Antalya mareograf istasyonunun 1990 yılına ait saatlik gözlemler bu yöntemle analiz edilmiştir. Gözlemlerde doğrusal trend ve ara ara boşluklar vardır. Yukarıda da belirtildiği gibi ön-işlemeye (pre-process) gerek duyulmadan, dizilerin analizi sonucunda 3 değişik periyot belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler :
En Küçük Kareler Yöntemi, Spektral Analiz, Periyot, Periyodiklik
Kaynak :